عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق رسانه و اعتماد مخاطب
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 77
"فرد اینگلیس" رسانه را چیزی می داند که
تجربه را به دانش تبدیل می کند. وی می گوید: رسانه ها علاماتی را ارائه می
کنند که به رویدادهای زندگی روزمره معنا می دهد (اینگلیس، 1377، 6).
رسانه های ارتباطی با توجه به تعداد افرادی که در جریان ارتباط با آن درگیر می شوند و از آن بهره می گیرند به سه گروه تقسیم می شوند:
وسایل ارتباط فردی: وسایلی که برای ایجاد
ارتباط بدون واسطه بین شخص پیام دهنده (فرستنده) و شخص پیام گیرنده
(گیرنده) مورد استفاده قرار می گیرد. مثل زبان، خط و ...
وسایل ارتباط گروهی: وسایلی که هنگام
ارتباط با واسطه و از راه دور مورد استفاده قرار می گیرد. این وسایل می
تواند گفتاری یا نوشتاری باسند. مثل تلفن، تلکس و ..
وسایل ارتباط جمعی: رسانه هایی هستند که
برای تمامی گروههای جامعه مورد استفاده قرار میگیرند. منظور از وسایل
ارتباط جمعی بیشتر مطبوعات، رادیو و تلویزیون است (معتمد نژاد، 1371،
66-61).
منظور از وسایل ارتباط جمعی آن دسته از
وسایل ارتباطی است که بر اثر پیشرفت تکنولوژی های ارتباطی و تمدن بشر در
طول سال های اخیر به وجود آمده و ویژگی اصلی آن قدرت و توانایی زیاد و شعاع
عمل و وسیع است (کازنو، 1376، 16).
رسانه های جمعی در معنای وسیع کلمه شامل
کلیه وسایل ارتباطی است که در سطحی گسترده به انتشار اطلاعات، اخبار، عقاید
و نظرات می پردازد. این وسایل دارای تنوع فراوانی است و طیف گسترده ای از
ابزارهای کنترل اجتماعی از جمله: روزنامه ها، کتاب، رادیو، تلویزیون و شبکه
های رایانه ای و .... را در بر می گیرد.
اوج شکوفایی تحقیقات و پژوهش های مربوط به
فهم فرآیند ارتباط جمعی مربوط به دهه های 1970، 1960 است. در طی این سال
ها موضوعات و مسائل خاصی همچون: آثار دراز مدت اجتماعی، فرهنگی و
ایدئولوژیکی رسانه ها و روابط آنها با جامعه و مخاطب، ریشه های اجتماعی و
روانشناختی پاسخها و واکنش های مخاطبان، اشکال محتوا، به ویژه اطلاعات
مربوط به اخبار و واقعیت در عرصه پژوهش های ارتباطی مطرح شد (حسینی پاکدهی،
1376، 2).
رسانه های همگانی مانند مطبوعات، رادیو،
تلویزیون، سینما و امثال آنها و همچنین فرایند ارتباط همگانی در حال حاضر،
بیش از هر زمان دیگری تحت بررسی و مطالعه دقیق و منظم قرار گرفته اند. این
مطالعات و تحقیقات گسترده حکایت از اهمیت رسانه های همگانی به عنوان نهاد
مهم اجتماعی می کند. رسانه های همگانی صنعتی متحول و در حال رشد هستند. در
این رابطه، شرایط و زمینه را برای استخدام نیروی انسانی، تولید کالاهای
هنری و معنوی و ارائه خدمات فراهم می سازند. رسانه های همگانی در جامعه
وسایل و ابزار قدرت هستند. همچنین آنها به عنوان جایگاهی به شمار می روند
که از آنجا فرهنگ جریان می یابد. در این رابطه می توان گفت رسانه ها بر
شیوه های رفتاری، نحوه سلوک ها و سلیقه های عمومی در جامعه و بر هنجارها
اثر می گذارد.
بدین ترتیب رسانه های همگانی به واسطه
جامعیتی که دارا هستند می توانند سایر فرایندهای ارتباطی را در سطوح زیرین
خود تحت تأثیر قرار دهند. بدون تردید، افراد بیشترین اطلاعات را مستقیماً
از رسانه های همگانی دریافت می کنند (مهرداد، 1380، 9و13).
2-1-2 وظایف و کارکردهای رسانه:
کارکرد[1] عبارت است از حاصل یا نتیجه
نوعی وجود یا عمل (حرکت) اشخاص یا اشیاء و از جمله پدیدههای لمس ناپذیر
چون الگوهای فرهنگی، ساختار های گروهی و نگرشها.
به دیگر سخن کارکرد به معنای نقش یا اثری
است که هر پدیده در زنجیره ای از پدیدههایی که با آن مرتبط میباشد، باقی
میگذارد. دورکیم در کتاب تقسیم کار اجتماعی، کارکرد را در همین معنا به
کار گرفته است. ویلیام اسکیدمور[2] معتقد است بهترین راه برای فهمیدن این
واژه در نظر گرفتن آن به عنوان یک اثر است و فونکسیون هرعملی، اثر آن
است.
مرتن[3] نیز کارکردهای اجتماعی را به
کارکردهای آشکار و پنهان و کارکردهای مثبت و منفی تقسیم کرده است، تا این
تلقی به وجود نیاید که آثار اجتماعی یک رفتار یا نهاد اجتماعی، الزاماً از
آثار آشکار و مثبت جامعه حکایت میکند (www.tebyan.net).
بنابراین هر سازمانی که در متن جامعه پدید
میآید، باید دارای کارکردهایی در خدمت جمع و جامعه باشد و چنان تنظیم
گردد که بتواند همانند یک تن، به صورتی هماهنگ، خدمات خود را به جامعه که
منشا و موجد آن است، عرضه دارد. سازمان های ارتباطی نیز از این قاعده
مستثنی نیستند وتقریباً همه محققان و دست اندرکاران مسائل و نیازهای جامعه،
مخصوصاً صاحبنظران وسایل ارتباطی بدان اندیشیده اند (ساروخانی، 1385، 83).
نیل پستمن[4] معتقد است: در حقیقت این وسایل ارتباط جمعی هستند، که در بعد
گسترده ای از یک سو نقش روزافزون خود را بر آنچه بدان وقوف مییابیم، با
آن آشنا شویم، رویاروی آن قرار میگیریم، هر آنچه را که تجربه میکنیم و
آنچه را که به عنوان تجربه میاندوزیم. آنچه را که به عنوان دانش میآموزیم
و آن گونه که دانستههای خود را میسازیم و شکل میدهیم بر عهده گرفتهاند
و به آنها شکل و جهت میدهند: بلکه از سوی دیگر به گونهای رو به تزاید به
ما تحمیل میکنند که به چه بیندیشیم، چگونه بیندیشیم، چه و چگونه و چرا
احساس کنیم، رابطه مان با خود و دیگران چگونه و به چه میزان باشد و... به
بیان کلی، این وسایل ارتباط جمعی هستند که حاکمیت ما را برخود و بر اندیشه و
بر احساس و ادراک ما و نیز بر روابط انسانی و اجتماعی ما از ما ربودهاند
(پستمن، 1378، 15).
ژان کازنو درباره همین طرز اندیشه
مینویسد: این اندیشه در نظر مردم چه عادی چه تحمیل کرده، رواج یافت که
وسایل ارتباط جمعی قدرتی فوق تصور دارند و میتوانند افکار فلسفی و سیاسی
را منقلب نموده شکل تازه ای بدان بخشند و به اختیار تمامی رفتارها را هدایت
نمایند. بر اساس همین اصل این عقیده رواج یافت که مبارزات انتخابی از طریق
تلویزیون، موجبات القای انتخاب کنندگان را فراهم می آورد، زیرا حزبی که
بیش از همه از تلویزیون استفاده میکند، لزوماً از انتخابات، پیروز بیرون
خواهد آمد (ساروخانی، 1385، 98).
[1] Function
[2] William Skidmor
[3] Merton
[4] Nile Postman
فهرست مطالب
رسانه
تعریف رسانه
وظایف و کارکردهای رسانه
وظایف رسانههای خبری
خبر چیست؟
تاریخچه خبر
اهمیت اخبار و اطلاع رسانی
رسانه و اعتماد مخاطب
اعتماد به عنوان پدیده ای مهم
پیشینه تاریخی مفهوم اعتماد
مخاطب
انواع مخاطبان
ویژگیهای مخاطبان
نیاز به شناخت مخاطب
رسانه و اعتماد مخاطب
عوامل موثر در افزایش اعتماد به برنامه های خبری
علل بی اعتمادی به خبر رسانه ها
افکار عمومی
نظریه های ارتباطی
نظریه اعتماد
رویکرد فلسفی از مفهوم اعتماد
عناصر دخیل در مفهوم اعتماد
کارکردهای گوناگون اعتماد
نظریه اقناع
پیشگامان نظریه اقناع
اقناع چیست؟
هدف ترغیب
شیوه های اقناع
پیشینه تحقیق
منابع و مأخذ
